Konkurs Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej (EU Contest for Young Scientists - EUCYS) jest organizowany przez Komisję Europejską od 1989 roku.
Od tego czasu młodzi naukowcy w wieku 14–21 lat przyjeżdżają co roku z całej Europy i nie tylko, by zaprezentować swoje badania i zmagać się o nagrody. Ponieważ wszyscy uczestnicy mają już na koncie prestiżowe krajowe nagrody naukowe, międzynarodowy konkurs organizowany pod patronatem UE jest jedną z najtrudniejszych na świecie konkurencji dla młodych naukowców.
Polskie Eliminacje Konkursu są od 1995 organizowane przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci z ramienia Komisji Europejskiej.
Konkurs stanowi doskonałą okazję, by poznać innych młodych naukowców, a także porozmawiać o swoich badaniach z czołowymi przedstawicielami światowej nauki, między innymi z laureatami Nagrody Nobla.
Międzynarodowe Jury ocenia projekty według następujących kryteriów:
- oryginalność i twórczy wkład przy wyborze i sposobie rozwiązania problemu,
- umiejętności, rzetelność i pełność w zaprojektowaniu i realizacji badań,
- umiejętność przejścia od koncepcji do wniosków,
- trafność argumentacji i jasność przy interpretacji wyników,
- jakość pisemnej prezentacji,
- umiejętność prezentacji i dyskusji nad pracą z jurorami.
Do wygrania w konkursie jest wiele nagród - najpierw, wiosną, na poziomie eliminacji na uczestników czeka szereg nagród finansowych, rzeczowych i oczywiście, nominacja do reprezentowania Polski na finałach EUCYS (a od edycji 2012 - także na Intel ISEF w USA).
Na jesiennych finałach EUCYS, oprócz nagród głównych w grę wchodzą także nagrody specjalne, ufundowane przez europejskie organizacje zajmujące się badaniami naukowymi i innowacjami.
Nagrody główne
- Trzy nagrody pierwsze o wartości 7 tys. euro każda.
- Trzy nagrody drugie o wartości 5 tys. euro każda.
- Trzy nagrody trzecie o wartości 3,5 tys. euro każda.
Z okazji dwudziestej rocznicy konkursu Komisja Europejska postanowiła przyznać Nagrodę za Współpracę Międzynarodową o wartości 5 tys. euro, przewidzianą dla najlepszej pracy zespołu z kraju trzeciego.
Pozostałe wyróżnienia
- Wyjazd na Międzynarodowe Seminarium Młodzieżowe Sztokholmie (SIYSS), obejmujący udział ceremonii rozdania Nagród Nobla.
- Wyjazd na Międzynarodowe Forum Młodych Naukowców Londynie (LIYSF).
- Pięciodniowa wizyta w Europejskim Urzędzie Patentowym w Monachium.
Pięciodniowy pobyt w wiodących europejskich ośrodkach naukowych:
- CERN (Europejski Ośrodek Badań Jądrowych)
- EFDA (Organizacja Europejskie Porozumienie na rzecz Rozwoju w dziedzinie Syntezy Jądrowej)
- EMBL (Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej)
- ESA (Europejska Agencja Kosmiczna)
- ESO (Europejskie Obserwatorium Południowe)
- ESRF (Europejskie Centrum Promieniowania Synchrotronowego)
- ILL (Institut Laue Langevin)
Nagrodę specjalną funduje często także kraj goszczący.
Wszystkich, którzy chcieliby spróbować swoich sił w konkursie zachęcamy do nadsyłania zgłoszeń - termin upływa 31 października każdego roku.
Znakomite wyniki Polaków
Polska wzięła udział w tym konkursie po raz siedemnasty. Michał Miśkiewicz, matematyk z Warszawy, uzyskał w Helsinkach III nagrodę. Ubiegłej jesieni dwójka biologów: Łukasz Sokołowski z Łodzi i Justyna Słowiak z Opola, przywiozła z Lizbony I i II nagrodę. I tak jest niemal co roku. Nasi Młodzi Naukowcy zdobyli dotąd 20 nagród głównych: (6 pierwszych, 7 drugich, 7 trzecich) i szereg nagród specjalnych.
W zestawieniu krajów o największej liczbie nagrodzonych projektów wypadamy rewelacyjnie:
- 1.Niemcy – 77
- 2.Wielka Brytania – 40
- 3.Polska – 37
- 4.Szwajcaria – 32
- 5.Austria – 31
- 6.Irlandia – 30
- 7.Francja – 29
- 8.Węgry – 29
- 9.Hiszpania – 26
- 10.Dania – 22
…a trzeba pamiętać, że większość państw bierze udział w konkursie nieprzerwanie od 1989 roku i powyższe dane liczone są dla wszystkich 22 dotychczasowych imprez. W czołowej dziesiątce tylko Węgry i Polska startują krócej (odpowiednio od 1993 i 1995 roku).
Inaczej niż w wielu krajach biorących udział w konkursie, praca Polskiego Komitetu Konkursu, jurorów, licznych ekspertów i recenzentów oceniających zgłoszenia, jest świadczona nieodpłatnie w ramach wolontariatu. Udział wielu wybitnych polskich naukowców, którzy poświęcają swój czas młodym ludziom, to nieocenione wsparcie i przykład, jak w praktyce realizować etos naukowca.
Ta formuła, jak widać, przynosi też wymierne i trwałe rezultaty.