Polacy-Niemcy-Ukraińcy w XIX i XX wieku. O przeszłości dla przyszłości w miejscach pamięci, pod red. M. Białokura Opole 2013, ss. 176.

Prezentowane w tomie Polacy-Niemcy-Ukraińcy w XIX i XX wieku. O przeszłości dla przyszłości w miejscach pamięci artykuły koncentrują się wokół relacji polsko-niemieckich i polsko-ukraińskich w XIX i XX wiek oraz ich współczesnych konsekwencji. Ich autorzy wyraźnie zaakcentowali potrzebę historycznego rozliczenia białych plam na kartach historii oraz współpracy w ocalaniu i pielęgnowaniu miejsc pamięci. I tak dr hab. Stanisław Roszak, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podzielił się osobistymi refleksjami w kontekście roli i znaczenia miejsc pamięci w pamięci zbiorowej i pamięci historycznej. Podkreślił, że każde z miejsc było, jest i będzie odkrywane przez kolejne generacje oraz interpretowane i reinterpretowane zgodnie z kodem kulturowym danej epoki. Za szczególnie istotne uznał, aby praca pamięci kolejnych pokoleń służyła ocaleniu ich od zapomnienia. Dr hab. Barbara Kubis, dydaktyk historii i profesor w Instytucie Historii Uniwersytetu Opolskiego w swoim tekście zajęła się problemem poszanowania wspólnych miejsc pamięci w kontekście dziedzictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Zaapelowała, by zerwać z polityką niepamięci, tak by nie zniknęły ze świadomości narodowej miejsca, zdarzenia i symbole, które obecnie znajdują się poza granicami państwa polskiego. W jej ocenie poprzez edukację historyczną uwzględniającą pamiątki kresowej przeszłości można znacząco rozszerzyć perspektywę patrzenia na polskie dzieje. Dr Antoni Maziarz adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytet Opolski przedstawił dziewiętnastowieczny obraz Niemców i Polaków. Zwrócił uwagę, że procesy zachodzące w XIX wieku miały kluczowe znaczenie w procesie kształtowania opinii Polaków o Niemcach i Niemców o Polakach. Społeczny aspekt upamiętnienia zbrodni dokonanych na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej podczas II wojny światowej przedstawiła w swoim artykule prof. dr hab. Danuta Kisielewicz z Instytutu Politologii Uniwersytetu Opolskiego. Autorka, znana z licznych i cenionych publikacji o tematyce jenieckiej, podkreśliła, że krwawy konflikt, który rozgorzał na Kresach Wschodniej II Rzeczypospolitej w latach 1943-1947 był dla stosunków polsko-ukraińskich okresem szczególnym. Nie może on jednak nieustannie dzielić Polaków i Ukraińców i ciążyć na współczesnych relacjach obu narodów. W publikacji dr Doroty Suli z Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy na przykładzie pacyfikacji wsi Zawonie, będącej polską wysepką na „ukraińskim morzu” przeprowadzonej 6 marca 1944 roku przedstawiony został jeden wielu tragicznych wątków relacji polsko-niemiecko-ukraińskich w okresie II wojny światowej. W kolejnym artykule dr Marek Białokur z Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego omówił przebieg wkroczenia oddziałów Armii Czerwonej na teren Śląska Opolskiego w styczniu 1945 roku i związane z tym dramatyczne losy miejscowej ludności. Dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu - dr Violetta Rezler-Wasielewska przedstawiła problem transformacji pamięci na przykładzie placówki muzealnej, którą kieruje. W konkluzji artykułu pokusiła się o stwierdzenie, że otwarte podejście do historii Lamsdorf w latach II wojny światowej i Łambinowic po jej zakończeniu prowadzi do zgody w pamięci na jego temat. Międzynarodowy aspekt działalności szczególnie ważnego dla historii Śląska Opolskiego miejsca jakim jest Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu przedstawiła dr Joanna Lusek. Ostatnie dwa teksty zamieszczone w publikacji odnoszą się do zagadnień stricte dydaktycznych i edukacyjnych. Dr Anna Gołębiowska dydaktyk z Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego przeanalizowała stereotypowy obraz Polaka, Niemca i Ukraińca w świadomości opolskiej młodzieży. Dokonała jej na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych i wywiadów. Zamykający publikację artykuł opracowany przez redaktora tomu został poświęcony Bieszczadom, jako miejscu pamięci w kontekście operacji/akcji „Wisła” w ujęciu szkolnych podręczników historii wykorzystywanych w polskich szkołach ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych począwszy od 1990 roku do chwili obecnej.
Osoby zainteresowane pozyskaniem egzemplarza książki Polacy-Niemcy-Ukraińcy w XIX i XX wieku. O przeszłości dla przyszłości w miejscach pamięci zapraszamy do biblioteki szkoły lub prosimy o kontakt z sekretariatem Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Opolu. Poniżej zamieszczamy scan okładki oraz spis treści.

mabi